04.07.2025

Zjazd SPD w Berlinie z 27-29 czerwca br.

Zjazd Socjaldemokratycznej Partii Niemiec z końca czerwca br. był paradoksalnie sukcesem CDU. Socjaldemokraci dostarczyli bowiem nie tylko chadecji ale i opinii publicznej szereg argumentów, które przyczynią się do konsolidacji elektoratów prawicy w RFN. Z uwagi na wewnętrzne rozbicie SPD, wyraźną konkurencję Partii Lewicy oraz brak pomysłu na odtworzenie wiarygodnej tożsamości, zjazd potwierdził też znane od lat problemy ugrupowania. Nie należy się ponadto spodziewać ich rozwiązania w najbliższej przyszłości.

Zjazd SPD, poświęcony analizie porażki wyborczej w 2025 r., determinowały dwa czynniki. Po pierwsze, utrzymywała się tendencja do spadku poparcia dla ugrupowania. Było ono dwukrotnie niższe od tego, które notowała chadecja i po raz kolejny niższe od historycznej porażki w tegorocznych wyborach. Ponadto jedynie o 3% SPD wyprzedzało w sondażach partię lewicy, czyli bezpośredniego konkurenta. Drugim elementem stały się coraz wyraźniejsze głosy grupy prominentnych członków partii domagających się powrotu do rozwiniętych relacji z Rosją. Takowe wynikały zarówno z tradycyjnego przekonania dużej części socjaldemokratów o potrzebie niekonfrontacyjnych stosunków z Rosją, ale też z chęci odebrania podstawy programowej partii Lewicy.

W tym sensie zjazd przynosił pozytywne efekty jedynie dla… chadecji. CDU i jej kanclerz mogą bowiem łatwo zdystansować się od powziętych tam postanowień. W momencie jednak, gdy dojdzie do takiej zmiany sytuacji na froncie rosyjsko-ukraińskim, która umożliwi np. zawarcie trwałego zawieszenia broni, rząd Merza będzie miał, dzięki SPD, dobre podstawy do odtwarzania relacji gospodarczych z Rosją, pożądanych skądinąd przez kręgi gospodarcze związane z CDU.

Zjazd SPD stał się próbą zbilansowania nastrojów w partii. Efektem tego stało się jednakże przyjmowanie sprzecznych ze sobą uchwał. Nie służą one konsolidacji socjaldemokratów. Pomagają za to Lewicy, CDU oraz AfD w dalszym rządzeniu, względnie rozbudowie poparcia społecznego.

Przyjęto zatem uchwały o odrzuceniu opcji ponownego korzystania z rurociągów Nordstream 1 i 2. W połączeniu z decyzją o poparciu dla procesu delegalizacji AfD gwarantuje to powstanie solidnej prawicowej większości dla uruchomienia tegoż rurociągu, tym bardziej, iż chadecja nie poprze wniosku o delegalizację.

Wspomnieć należy o najgorszym historycznym odsetku poparcia dla wybranego przewodniczącego partii, Larsa Klingbeila. Musi on zarządzać ugrupowaniem, w którym jedynie połowa bazy członkowskiej uczestniczyła w głosowaniu nad poparciem umowy koalicyjnej. Szanse na jej wypowiedzenie przez członków partii pozostają zatem nadal wysokie.

Dzieje się tak również dlatego, iż w SPD nie ma większości dla innych kluczowych postulatów rządu. Zażądano, tytułem przykładu, powrotu do prawa łączenia rodzin uchodźców czy też odrzucenia powrotu do obowiązkowej służby wojskowej. Nie należy także oczekiwać poparcia dla odejścia od 8 godzinnego tygodnia pracy na rzecz postulowanej przez koła gospodarcze elastycznej formy określania czasu jej wykonywania.

Najważniejszym wyzwaniem dla SPD pozostaje kwestia strategicznej wizji ugrupowania. O ile bowiem CDU, Zieloni, Lewica, czy też AfD mają jasny profil, tego właśnie brakuje socjaldemokratom. Obecnie partia ta przypomina chadecję w ostatnim okresie rządów kanclerz Angeli Merkel, która zajmowała się wyłącznie kopiowaniem pomysłów innych podmiotów. Tym samym doprowadziło to do jej porażki. Być może zatem kolejna przegrana jest potrzebna, aby odzyskać atrakcyjną dla wyborców tożsamość SPD. Znamiennym bowiem pozostawał fakt, iż osobą domagającą się na zjeździe powrotu do korzeni socjaldemokracji, był były kanclerz z SPD, Olaf Scholz, który to doprowadził partię do przegranej w tegorocznych wyborach.

Tytus Jaskułowski