31.01.2024

Albania będzie mogła przyjąć imigrantów z Włoch

W poniedziałek 29 stycznia 2024 r. Sąd Konstytucyjny Albanii zatwierdził porozumienie pomiędzy Włochami a Albanią w sprawie utworzenia ośrodków dla imigrantów w Albanii.   

Według tej umowy Włochy będą mogły kierować do Albanii imigrantów wyłowionych na Morzu Śródziemnym i tam zgodnie z włoskim prawem dalej wykonywać procedury związane z ustaleniem prawa do pobytu, ochrony międzynarodowej i ewentualnej deportacji. Tirana zgodziła się do tej pory na przewiezienie i przetrzymywanie w ten sposób do 3 000 imigrantów.

Umowa była zaskarżona przez posłów opozycyjnej Partii Demokratycznej, którzy uważali, że narusza ona konstytucję przekazują władzę nad częścią terytorium kraju innemu państwu.

W roku 2023 Włochy odnotowały istotny wzrost liczby imigrantów (ponad 157 tysięcy wykryć) docierających nielegalnie, przede wszystkim na Lampeduzę. Reprezentująca antyimigracyjną partię Bracia Włosi premier Meloni szuka możliwości zrealizowania głównej obietnicy wyborczej, czyli powstrzymania masowej, niekontrolowanej imigracji.

Włochy nie są jedynym państwem, które poszukuje takich rozwiązań. O współpracy
z krajami trzecimi mówi się także na szczeblu unijnym. Procedowany Pakt Migracyjny otwiera możliwości przekazywania imigrantów do krajów trzecich w celu procedowania wniosków o ochronę międzynarodową, bądź też w przypadku zdecydowania się, że dany imigrant nie posiada tytułu prawnego do pobytu na terytorium UE.

Ograniczeniem tego typu działań jest zakaz zawracania osób do krajów, w których grożą im tortury i prześladowania. Istotnym punktem sporu między państwami członkowskimi a Unia Europejska była kwestia tego, kto ma decydować o statusie danego państwa trzeciego. Włochy przewodziły grupie państw, która domagała się, by ocena bezpiecznego państwa trzeciego była dokonywana na szczeblu państwa, a nie przez instytucje unijne i takie ostatecznie rozwiązanie przyjęto. Powoduje to, że dotychczas umowa włosko-albańska nie spotkała się z krytyką ze strony unijnych instytucji.

Umowę krytykują za to organizacje pozarządowe takie jak International Rescue Committee czy Amnesty International. Uważają ją za kosztowną, okrutną, przeciwskuteczne,
a także bezprawną. Zdaniem organizacji Włochy powinny wydać te środki na ułatwianie procedur azylowych i poprawienie bytu imigrantów we Włoszech.

Niesłusznie też porównuje się umowę włosko-albańską do umowy Wielkiej Brytanii z Rwandą, ponieważ jak zapewnia premier Włoch osoby, których wnioski zostaną rozpatrzone pozytywnie będą mogły wjechać na terytorium Włoch, pozostali mają być odsyłani. Umowa
z Rwandą nie przewiduje możliwości powrotu do Wielkiej Brytanii.

Zielone światło dla procesu otworzenia ośrodków przyjmujących imigrantów w Albanii, to pierwsza fizyczna realizacja polityki współpracy z krajami trzecimi, w której państwa unijne upatrują rozwiązania swoich problemów imigracyjnych. Według oczekiwań zabranie możliwości nielegalnego dotarcia na terytorium UE ma ograniczyć ostatecznie liczbę takich prób.

Polska, z racji tego, że podobnie jak Włochy staje się krajem tranzytowym dla imigracji
w kierunku bogatszych państw UE, powinna analizować możliwości podjęcia takiej współpracy z innymi państwami. Jest to istotne, ponieważ wspomniany Pakt Imigracyjny będzie nakładał na nas obowiązek rozpatrywania procedury imigracyjnej na granicy, a także ułatwi państwom takim jak Niemcy zawracanie imigrantów do Polski celem rozpatrzenia wniosku.

Jan Wójcik