05.03.2025

Czy Unia Energetyczna wytrzyma próbę czasu?

Zainicjowany przez Donalda Tuska w 2014 roku projekt Unii Energetycznej miał stanowić wspólną odpowiedź państw członkowskich Unii Europejskiej na wyzwania związane z funkcjonowaniem rynków energii, w tym z zagrożeniami wynikającymi z wykorzystywania przez Gazprom dostaw strategicznych surowców w celach politycznych. Inicjatywa oparta na 5 filarach miała na celu immunizację europejskiej polityki energetycznej na szoki zewnętrzne oraz umożliwienie realizacji celów rozwojowych, takich jak postępująca integracja rynków energii, zwiększenie wykorzystania OZE czy zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego wszystkich państw członkowskich.

Umocnieniem Unii Energetycznej, również w kontekście wyzwań klimatycznych, było przyjęcie w 2018 roku rozporządzenia UE w sprawie zarządzania Unią Energetyczną, gdzie państwa członkowskie zgodziły się na poszerzony model dzielenia się informacjami oraz nadzór Komisji Europejskiej nad realizowaniem wspólnych celów energetycznych.

Od tego czasu nastąpiło wiele zmian, zarówno wewnątrz UE, jak i w otoczeniu geopolitycznym. W 2020 roku Unia Europejska wprowadziła wiążący dla cel osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. W latach 2021 – 2022 Unia mierzyła się z największym w historii integracji kryzysem energetycznym powodującym wzrost cen energii. W lutym 2022 roku Federacja Rosyjska napadła na Ukrainę, w odpowiedzi na co Unia Europejska podjęła radykalne środki do obniżenia importu surowców z kierunku wschodniego.

W kontekście zmian otoczenia globalnego, ale również pojawiających się oporów społecznych co do kierunków zmian w europejskim systemie energetycznym, WiseEuropa oraz The Opportunity Institute for Foreign Affairs zorganizowały debatę ekspercką pt.:

„Czy Unia Energetyczna wytrzyma próbę czasu?”

Wraz z ekspertami ds. energii i klimatu z wiodących ośrodków analitycznych odpowiedzieliśmy na takie pytania jak:

• Czy model opierania europejskiej polityki energetycznej / klimatycznej na meta-polityce jaką stanowi Unia Energetyczna jest adekwatny do obecnych wyzwań?

• Czy filary oraz sposób podchodzenia do polityk realizujących te filary rzeczywiście stanowi najbardziej efektywny sposób kształtowania agendy energetycznej?

• Jak założenia Unii Energetycznej mają się do postulowanego renesansu europejskiego przemysłu?

• Czy ogłoszony przez Ursulę von der Leyen plan dalszych reform rynku energii może być przyczynkiem do reformy Unii Energetycznej?

• Czy Polska Prezydencja ma szansę wpłynąć na te procesy?

Krótkie podsumowanie wydarzenia można znaleźć na stronie współorganizatora wydarzenia – WiseEuropa.

Zuzanna Nowak